Μαστίχα Χίου: Τα δάκρυα των μαστιχόδεντρων !!!!

«Εδώ και 2.500 χρόνια, στη Χίο ελάχιστα είναι αυτά που άλλαξαν στη διαδικασία παραγωγής της μαστίχας. Για χάρη της έγιναν πόλεμοι, δόθηκαν προνόμια και συνελέγησαν φόροι, χτίστηκαν χωριά και χαράχθηκαν χιλιάδες δέντρα. Μπήκε στα οργιώδη φαγοπότια των Ρωμαίων και στα εργαστήρια των Αράβων γιατρών, στα μοναστήρια των φραγκισκανών μοναχών και στα χαρέμια των Οθωμανών, στα ποτά των Άγγλων ευγενών και στα θυμιατήρια των πιστών, στην υψηλή κουζίνα και στα «υποβρύχια» των ελληνικών καφενείων»

           Μελίσσα Στοΐλη (ΒΗΜΑGourmet)

  

Μοναδική και πολυχρηστική  η Μαστίχα αποτελεί το προϊόν – έμβλημα της Χίου, το οποίο στηρίζει δυναμικά την τοπική οικονομία. Ο μαστιχοφόρος σχίνος (πρόκειται για το μαστιχόδενδρο) φύεται και ευδοκιμεί μόνο στα χωριά της Νότιας  Χίου όπως το Λιθί τα Μεστά το Πυργί τα Αρμόλια κα. Η συλλογή της μαστίχας δεν είναι απλή υπόθεση. Γίνεται με τρόπο παραδοσιακό και ιδιαίτερα κοπιαστικό: Εργάτες ισοπεδώνουν το χώρο γύρω από το δέντρο και σχίζουν τον κορμό του σε συγκεκριμένα σημεία. Η μαστίχα αρχίζει να ρέει και σε 15 περίπου μέρες σταθεροποιείται και είναι έτοιμη προς συλλογή. Η διαδικασία της συλλογής ξεκινάει από το Δεκαπενταύγουστο και ολοκληρώνεται στα μέσα Σεπτεμβρίου. Στη συνέχεια, το προϊόν κοσκινίζεται, πλένεται και καθαρίζεται επιμελώς, κομμάτι-κομμάτι, και κατόπιν προωθείται στο εμπόριο.

          Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΑΣΤΙΧΑΣ

☛   Η ιστορία της Μαστίχας είναι πολύ παλαιά και μπορεί να αναχθεί στην κλασσική εποχή. Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν την Μαστίχα για τις θεραπευτικές της ιδιότητες όπως ο Πλίνιος, ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης, ο Γαληνός. Οι φαρμακευτικές της ιδιότητες της ήταν γνωστές και στον Ιπποκράτη και οι δε κυρίες της Ρώμης χρησιμοποιούσαν οδοντογλυφίδες από μαστιχόδενδρα λόγω της ιδιότητας που είχαν να λευκαίνουν τα δόντια.  Η αρχαιότερη πληροφορία για την Μαστίχα, έρχεται από τον Ηρόδοτο, κατά τον 5ο αιώνα π.Χ.  Η μαστίχα από τον δέκατα αιώνα και μετά γίνεται διάσημη από τους περιηγητές που επισκέφθηκαν την Χίο. Στα μετέπειτα χρόνια η Μαστίχα άρχισε να συσχετίζεται άμεσα με την ιστορία της Χίου. Η Χίος κυριεύτηκε από τους Βενετσιάνους και τους Γενουάτες και το Μονοπώλιο της Μαστίχας ήταν το μήλο της έριδας ανάμεσά τους. Επί Τουρκοκρατίας οι μαστιχοπαραγωγοί είχαν πολλά προνόμια. Η Χίος ήταν χωρισμένη σε δύο μέρη. Τα μαστιχοχώρια είχαν δική τους ξεχωριστή από το υπόλοιπο νησί διοίκηση. Διοικούνταν από τον Σακίζ-Εμινί (φοροεισπράκτορα Μαστίχης) και αυτός πάλι είχε τους Σακίζ-Βεκιλερί (επιτρόπους της μαστίχης) οι οποίοι εκλέγονταν από τους Δημογέροντες των 21 μαστιχοχωριών. Οι Δημογέροντες συνέρχονταν σε βουλή που λεγόταν "Κοινό των μαστιχοχώρων" συνήθως στο κάστρο της Παναγιάς της Σικελιάς.  Ο φόρος που πλήρωναν οι κάτοικοι των μαστιχοχωρίων ήταν 20.000 οκάδες μαστίχη και δεν πλήρωναν κανέναν άλλο φόρο εκτός από τον κεφαλικό (χαράτσι).  Άλλο προνόμιο που είχαν τα μαστιχοχώρια ήταν ότι επιτρεπόταν να χτυπούν τις καμπάνες των εκκλησιών.  Στην καταστροφή της Χίου το 1822 οι Τούρκοι δεν πείραξαν τα Μαστιχοχώρια, αλλά όταν ο Κανάρης έκαψε την τουρκική ναυαρχίδα και πολλοί Τούρκοι αξιωματικοί σκοτώθηκαν, τότε κατέστρεψαν τα πάντα παρά την αντίθετη διαταγή. Μετά την Τουρκοκρατία, το εμπόριο της μαστίχας ήταν στα χέρια των εμπόρων και μάλιστα των «Φραγκολεβαντίνων» στην αρχή, που γρήγορα, όμως, εκτοπίστηκαν από τους Έλληνες και με το χρόνο δημιουργήθηκε «η τάξη των εμπόρων της μαστίχας» ή αλλιώς οι «μαστιχάδες». Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η μαστίχα πέρασε την πρώτη σοβαρή κρίση, οπότε ανάγκασε τους παραγωγούς να αναστείλουν την καλλιέργεια των μαστιχόδενδρων. Με τη λήξη του πολέμου, άρχισε και πάλι η καλλιέργεια της μαστίχας .